Thị trường logistics Việt Nam 2025: Thách thức, cơ hội và xu hướng định hình tương lai

Bước qua hơn nửa chặng đường của năm 2025, thị trường logistics Việt Nam đang thể hiện một bức tranh đa sắc màu với những cơ hội rộng mở song hành cùng các thách thức không hề nhỏ. Sau giai đoạn phục hồi mạnh mẽ hậu đại dịch, ngành logistics giờ đây đang bước vào một chu kỳ phát triển mới, được định hình bởi sự tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô, sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng và cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ. Đối với các doanh nghiệp Việt, việc nắm bắt và thích ứng với những xu hướng này không còn là một lựa chọn, mà là yếu tố sống còn để tồn tại và vươn lên.

Bối cảnh kinh tế vĩ mô và cú hích từ các hiệp định thương mại

Theo các báo cáo kinh tế gần đây, tăng trưởng GDP của Việt Nam trong hai quý đầu năm 2025 vẫn duy trì ở mức ổn định, tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục chảy vào các lĩnh vực sản xuất công nghệ cao, dệt may, và chế biến nông sản, kéo theo nhu cầu khổng lồ về dịch vụ logistics phục vụ cho cả đầu vào nguyên liệu và đầu ra thành phẩm.

Đặc biệt, việc thực thi sâu rộng các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) thế hệ mới như EVFTA, CPTPP và RCEP đã thực sự trở thành “đại lộ” cho hàng hóa Việt Nam. Kim ngạch xuất nhập khẩu với các thị trường đối tác trọng điểm liên tục tăng trưởng, tạo ra khối lượng công việc khổng lồ cho các đơn vị vận tải, cảng biển và dịch vụ hậu cần. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là áp lực phải nâng cao tiêu chuẩn dịch vụ, đáp ứng các yêu cầu khắt khe về thời gian, an toàn và các quy định về truy xuất nguồn gốc từ các thị trường khó tính như Châu Âu, Nhật Bản.

Bốn xu hướng chủ đạo định hình thị trường Logistics 2025

1. Số hóa toàn diện và tự động hóa thông minh: Nếu như trước đây, công nghệ được xem là yếu tố “gia tăng”, thì năm 2025 đã chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ, coi công nghệ là “xương sống” của hoạt động logistics. Các doanh nghiệp logistics hàng đầu không còn chỉ cạnh tranh về giá cước hay số lượng phương tiện, mà cạnh tranh về nền tảng công nghệ. Việc ứng dụng Hệ thống quản lý vận tải (TMS), Hệ thống quản lý kho hàng (WMS), Trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa lộ trình, và Internet vạn vật (IoT) để theo dõi container theo thời gian thực đã trở nên phổ biến hơn. Mục tiêu cuối cùng là minh bạch hóa toàn bộ chuỗi cung ứng, giảm thiểu sai sót do con người, cắt giảm chi phí vận hành và mang lại cho khách hàng khả năng kiểm soát lô hàng trong lòng bàn tay.

2. Logistics xanh và yêu cầu về tính bền vững: Phát triển bền vững không còn là một khẩu hiệu xa vời. Áp lực từ các quy định quốc tế và nhận thức ngày càng cao của người tiêu dùng đã buộc các doanh nghiệp phải “xanh hóa” chuỗi cung ứng của mình. Xu hướng này thể hiện qua việc:

• Đầu tư vào các phương tiện vận tải tiêu thụ ít nhiên liệu hơn hoặc sử dụng năng lượng sạch (xe tải điện cho chặng cuối).

• Tối ưu hóa lộ trình để giảm thiểu quãng đường di chuyển và khí thải carbon.

• Sử dụng vật liệu đóng gói thân thiện với môi trường, có khả năng tái chế.

• Xây dựng các "kho hàng xanh" tiết kiệm năng lượng. Doanh nghiệp nào tiên phong trong lĩnh vực này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn xây dựng được hình ảnh thương hiệu uy tín và có trách nhiệm.

3. Sự trỗi dậy của Logistics chuỗi lạnh (Cold Chain Logistics): Nhu cầu về thực phẩm tươi sống, dược phẩm và vắc-xin ngày càng tăng cao đã tạo ra một cú hích lớn cho ngành logistics chuỗi lạnh. Đây là một lĩnh vực đòi hỏi đầu tư lớn vào hạ tầng (kho lạnh, xe lạnh, container lạnh) và quy trình vận hành cực kỳ nghiêm ngặt để đảm bảo nhiệt độ được duy trì ổn định trong suốt quá trình vận chuyển. Thách thức lớn nhất tại Việt Nam hiện nay là sự thiếu đồng bộ của hạ tầng chuỗi lạnh, đặc biệt ở các khu vực nông thôn, tạo ra một thị trường ngách đầy tiềm năng cho các nhà cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp.

4. Bùng nổ Logistics thương mại điện tử (E-commerce Logistics): Tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử tiếp tục là động lực chính của ngành logistics. Tuy nhiên, logistics cho E-commerce có đặc thù riêng: số lượng đơn hàng cực lớn, giá trị mỗi đơn hàng nhỏ, yêu cầu giao hàng siêu tốc (2 giờ, trong ngày), và tỷ lệ trả hàng cao. Điều này đặt ra bài toán hóc búa về việc tối ưu hóa kho bãi (kho fulfillment), quản lý đơn hàng và vận hành giao hàng chặng cuối (last-mile delivery). Các mô hình mới như điểm nhận hàng tự động (smart locker), kho vệ tinh trong đô thị (micro-fulfillment center) đang dần được thử nghiệm và nhân rộng.

Những thách thức không hề nhỏ

Bên cạnh các cơ hội, doanh nghiệp Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức cố hữu và mới phát sinh:

• Áp lực chi phí: Biến động giá nhiên liệu, chi phí thuê kho bãi tăng cao và áp lực cạnh tranh về giá cước vẫn là bài toán đau đầu.

• Hạ tầng quá tải: Tình trạng tắc nghẽn tại các cảng biển lớn như Cát Lái, Cái Mép - Thị Vải vào mùa cao điểm vẫn diễn ra, ảnh hưởng đến thời gian và chi phí của doanh nghiệp.

• Thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao: Ngành logistics đang thiếu hụt trầm trọng các chuyên gia có khả năng hoạch định chiến lược chuỗi cung ứng, am hiểu công nghệ và thông thạo ngoại ngữ, nghiệp vụ quốc tế.

• Rủi ro từ môi trường kinh doanh toàn cầu: Các biến động địa chính trị, sự thay đổi đột ngột trong chính sách thương mại của các nước lớn có thể gây ra những gián đoạn không lường trước được.

Đâu là lời giải? Vai trò sống còn của đối tác Logistics chuyên nghiệp

Trong một môi trường kinh doanh phức tạp và đầy biến động, việc cố gắng tự mình quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng có thể khiến doanh nghiệp bị phân tán nguồn lực, mất đi lợi thế cạnh tranh cốt lõi. Xu hướng tất yếu là tìm đến các nhà cung cấp dịch vụ logistics bên thứ ba (3PL) chuyên nghiệp, những đơn vị có thể đóng vai trò như một "bộ phận logistics thuê ngoài" đắc lực.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Quân, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Thiên Long (Thiên Long Logistics), một đơn vị cung cấp dịch vụ logistics tích hợp chuyên nghiệp tại TP.HCM, cho biết: “Thách thức lớn nhất của các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện nay không chỉ nằm ở chi phí, mà còn là sự thiếu hụt thông tin, kinh nghiệm để xử lý các thủ tục hải quan phức tạp và khả năng ứng phó với các sự cố phát sinh. Vai trò của chúng tôi là trở thành một đối tác chiến lược, sử dụng kinh nghiệm và nền tảng công nghệ để mang lại sự minh bạch, tư vấn các giải pháp tối ưu nhất về lộ trình và chi phí, đảm bảo hàng hóa thông quan thuận lợi. Khi đó, doanh nghiệp có thể hoàn toàn yên tâm tập trung vào thế mạnh sản xuất và phát triển thị trường của mình.”

Nhận định của ông Quân đã chỉ ra một hướng đi quan trọng: thay vì xem các công ty logistics chỉ là nhà vận chuyển, doanh nghiệp nên coi họ là những nhà tư vấn, những đối tác có khả năng cùng mình giải quyết các bài toán chuỗi cung ứng.

Triển vọng và kết luận

Thị trường logistics Việt Nam cuối năm 2025 và hướng tới 2026 được dự báo sẽ tiếp tục sôi động. Cuộc cạnh tranh sẽ ngày càng khốc liệt hơn, và phần thắng sẽ thuộc về những doanh nghiệp có khả năng thích ứng nhanh, mạnh dạn đầu tư vào công nghệ, phát triển bền vững và xây dựng được các mối quan hệ đối tác chiến lược.

Để biến thách thức thành cơ hội, việc lựa chọn một đối tác logistics đáng tin cậy, am hiểu sâu sắc thị trường nội địa và sở hữu mạng lưới toàn cầu là yếu tố then chốt. Các công ty như Thiên Long Logistics đang thể hiện vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam vươn ra biển lớn, bằng cách cung cấp các giải pháp toàn diện, chuyên nghiệp từ vận tải đa phương thức, thủ tục hải quan trọn gói đến kho bãi và phân phối. Chính sự hợp tác chặt chẽ này sẽ là đòn bẩy giúp các doanh nghiệp Việt tối ưu hóa chuỗi cung ứng, nâng cao sức cạnh tranh và tự tin hội nhập vào sân chơi kinh tế toàn cầu.